Méér verbondenheid met de natuur op school!
Op bosdag met wijkschooltje “De Hoef”
Moderne scholen staan massaal met de snuit in dezelfde richting. Samen dromen ze van het herstellen van de connectie met de natuur, méér ruimte voor lichaamsbeweging en een speelomgeving met zoveel mogelijk groen. Ook bij De Zandkorrel in Hechtel-Eksel worden deze methodieken gestructureerd toegepast. De kleuter- en lagere school gaat regelmatig op natuurexploratie en werkt aan een duurzame toekomst. Wijkafdeling “De Hoef” houdt élke woensdag een buitenspeeldag in het bos, vertellen directieleden Marleen Gijbels en Karen Fransen.
Marleen en Karen, op welke manier tracht de directie van De Zandkorrel de natuur zoveel mogelijk te betrekken in de pedagogiek van de school?
M: Hier in “De Hoef” is dat om te beginnen de wekelijkse bosdag waarbij de kindjes op natuurexploratie gaan. Ook in het dagdagelijkse bieden we veel natuurlijke materialen aan als spelimpulsen die aanmoedigen om zélf creatief te gaan bouwen, ontwerpen en uitproberen. Op dat gebied is verscholen liggen in Nationaal Park Bosland natuurlijk een gigantisch voordeel dat veel mogelijkheden biedt!
K: Ook in de lagere school is er vaak de mogelijkheid om los te komen van de vier muren van een klas en al doende te leren. Soms gebeurt het dat de leerkracht thematisch werkt en zelf het initiatief neemt om met de klas in de Hechtelse Duinen te trekken. Daarnaast zijn we o.a. volop aan zet met een meerjarig vergroeningsplan waarbij we de speelplaats inrichten met minder verhardingen en meer natuurlijke elementen.
“De Hoef” is de wijkafdeling van “De Zandkorrel.” Wat maakt dat ouders ervoor kiezen om hun kindjes hier naar school te laten gaan?
Geloof het of niet, maar ouders rijden vaak van de andere kant van het dorp hierheen! Meestal kent mama of papa het schooltje en haar kleinschaligheid. Het is hier één knusse, warme groep waarin alle leeftijden samen van elkaar mogen leren. De evolutie van een échte buitenklas, is er pas de afgelopen jaren op een meer gestructureerde manier gekomen. Ook hier ontvangen we heel veel positieve reacties op!
“De wereld is een klaslokaal van waaruit kinderen minstens zo goed kunnen leren!”
Welke waarde heeft méér natuurverbondenheid in het bijzonder voor jonge kinderen?
M: Het wandelen en klauteren dat bij buitenspel komt kijken, ondersteunt de motorische ontwikkelingen van de kleuters. Zo zal een kleuter die graag in bomen klimt, hier ook veilige technieken voor worden aangereikt waardoor hij/ zij elke week een stukje hoger leert klimmen.
K: Vooral het leren respecteren en waarderen van de natuur is een belangrijke waarde die de juffen en meesters zeer goed overbrengen! Vroeger werd er vooral in de klas geleerd, maar dat willen we vandaag echt opentrekken.
“In elk kindje zit een natuurmens; dat gevoel willen we warm houden!”
Denk je dat jonge kinderen beseffen dat ze hier met hun gat in de boter vallen wat natuurbeleving betreft?
M: Ik denk dat onze kleutertjes later pas zullen beseffen hoeveel waarde dat heeft… Gelukkig zien we heel veel ouders die actief aan hun kinderen doorgegeven hoe fijn je kan ontspannen en sporten in het bos. Naar mijn gevoel zit dat verweven in de Hechtel-Ekselse cultuur. Wij appreciëren de aanwezige natuur écht nog en dat terwijl natuurverbondenheid vandaag absoluut geen evidentie meer is!
“Wij hebben als groene gemeente binnenin Nationaal Park Bosland een gigantische voorsprong in wat we op school kunnen aanbieden!”
Worden ouders soms ook mee op pad genomen om hun rol hierin te versterken?
M: Sinds kort hebben we een Vader- en Moederdag wandeling geïntroduceerd zodat ouders zien wat we doen in het bos! Zo organiseerden we ‘yoga met bomen’ voor moeders en werden er katapulten gemaakt met de papa’s; een initiatief dat we zeker zullen herhalen!
“Als je van de natuur houdt, geef je dat door aan je kinderen…
Zo niet, is het de taak van de school om dit opnieuw aan te leren.”
Ook andere scholen putten wellicht inspiratie uit jullie aanbod... Welke natuurprojecten houden jullie jaarlijks draaiende?
K: Heel tof om mee te volgen, is de livestream op YouTube waarbij we onze gierzwaluwkastjes streamen. Het ringen van deze zwaluwen, is een heel leuke en leerrijke actie van Natuurpunt waar ik zelf zeer enthousiast over ben! Daarnaast kijken we steeds uit naar de Paddenstoelenwandeling met één van onze geëngageerde juffen als natuurgids. Kinderen beginnen ook zelf acties voor te stellen... Zo verscheen er plots spontaan een mierenboerderij op de speelplaats bij wijze van experiment. Leuk, toch?!
M: Elk jaar gaat het door Nationaal Park Bosland gesubsidieerde project “Vegers voor vlinders” van educatieve werkgroep Isis door in het domein Resterheide; waar we immens tevreden van zijn. Ook de plezierige gewoonte om bij sneeuwweer te gaan glijden in de duinen, is een welgekende traditie in de regio! We proberen zeker ook nieuwe dingen uit… Zo bakten we bijvoorbeeld “buitenkoekjes” met eetbare bloemen erin!
“We zijn heel blij met de positieve veranderingen die er al zijn. Want door de acties die we aanbieden, slaat de slinger weer de juiste kant op!”
Op welke manier kan natuureducatie -en beleving voor kinderen nog versterkt en aangemoedigd worden?
K: We gaan in het lokale vakantiecentrum op tweedaagse Bosklasse om de lokale rijkdom die er is extra in de verf te zetten. Misschien is hier ook nog wat ondersteuning in educatieve materialen vanuit partners mogelijk…?
M: In het verleden was er een prachtig project van Natuurpunt rond de Vlinder waar we twee jaar gratis gebruik van mochten maken. Zulke initiatieven worden altijd met véél dankbaarheid onthaald, want als school moeten we rekening houden met een begrensd budget… Het zou ook fantastisch zijn, mochten onze kleuters eens een échte boswachter ontmoeten die hen vertelt welke dier- en plantensoorten er leven en hoe je zorg draagt voor de natuur. Ik kan me voorstellen hoe de kinderen daar écht van onder de indruk zouden zijn!
We volgen Juf Anne die ons de veelzijdige voordelen van deze toffe buitenklas toont. Want De omliggende omgeving van Nationaal Park Bosland, heeft duidelijk héél wat educatieve en opvoedkundige waarde.
Juf Anne, hoe onthalen de kindjes de bosdagen? Hebben ze er meteen zin in?
A: Wanneer de jongste kleuters voor het eerst mee op tocht gaan, vinden ze het allemaal heel spannend. Daarom linken we elk instappertje aan één van de oudste kleuters om als maatje mee samen te wandelen. In het begin circuleren de kleintjes hoofdzakelijk nog rondom het verzamelpunt, maar al snel durven ze de begrensde zone méér te verkennen en leven ze zich helemaal uit. Je moet hierin de kinderen ook durven vertrouwen dat ze dit, uiteraard binnen een veilig kader, op elke leeftijd aankunnen!
“Het is zo mooi om te zien hoe de creativiteit van de kleuters opleeft in het bos!”
Houden jullie rekening met de weersomstandigheden om het bos in te trekken?
Het gezegde dat er géén slecht weer bestaat maar enkel slechte kledij, maken we hier écht waar! (lacht) Zoals je ziet, dragen alle kinderen aangepaste kledij die vuil mag worden en weersbestendig schoeisel of rubberlaarzen. Je onbezorgd vuil mogen maken; da’s toch een heerlijke luxe! Ouders moeten hier eventjes aan wennen, maar we vinden het een belangrijk signaal dat spelen niet altijd ‘netjes’ moet zijn. Eens die klik gemaakt is, vinden ouders dat doorgaan ook helemaal oké.
“Slecht weer? Dat bestaat écht niet! Het moet al code oranje zijn, vooraleer we binnen willen blijven.”
De kinderen zijn duidelijk in hun nopjes! Wat vinden ze het allerleukste aan bosdagen?
Ik denk dat ze vooral genieten van de vrijheid… Er is géén duidelijk doel, dus mogen ze zelf bedenken wat zij leuk vinden. Zo’n spel met open einde heeft géén goed of fout, dus is er ook geen druk om te presteren en dat is fijn!
“In het bos ploeteren de kindjes heerlijk vrij met hun handjes in de bodem
zonder dat ze persé iets moeten presteren!”
Merk je dat het de kindjes deugd doet om vaker in de natuur te zijn?
A: Het is héél opvallend hoe weinig conflicten er in het bos zijn. Er is altijd ruimte en materiaal genoeg voor iedereen. Wij moeten als leraar daarom veel minder vaak ‘brandjes blussen’. Iedereen komt tot rust en ook de oren van de leerkracht genieten mee van de stilte van de natuur! (glimlacht)
